Statystyka

  • Wszytkich: 6810739
  • W tym roku: 90550
  • W tym miesiącu: 21698
  • Dziś: 431
  • Online: 9

Newsletter

Chcesz otrzymywać najnowsze informacje z regionu, nowo dodanych obiektach turystycznych? Zostań subskrybentem naszego newslettera!


(*) - pole obowiązkowe


Maków Podhalanski - ciekawe miejsce

Maków Podhalański to miasto w woj. małopolskim, w powiecie suskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Maków Podhalański. Położone nad rzeką Skawą, w Beskidzie Makowskim, u stóp Bryndzówki (698 m n.p.m.).

Siedziba gminy obejmującej miasto Maków Podhalański oraz wsie: Białka, Grzechynia, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka

Geografia

Na północ od miasta znajduje się Pasmo Koskowej Góry, nazwane tak od najwyższego punktu, Koskowej Góry (868 m n.p.m.). Jego częścią jest Makowska Góra. Inne wzgórza w pobliżu to Ostrysz (707 m n.p.m.), Kamienna Góra (719 m n.p.m.) i Stołowa Góra (841 m n.p.m.). Na południe od rzeki rozciąga się Pasmo Jałowieckie z m.in. Malikowskim Groniem (760 m n.p.m.). Dalej w kierunku południowym (na południe od doliny rzeki Skawicy, dopływu Skawy) wznosi się trochę wyższe Pasmo Policy (najwyższy punkt 1369 m n.p.m.). Jednak najbliżej Makowa Podhalańskiego leży góra Jawor (857 m n.p.m.) w pobliżu Juszczyna. Najbardziej na południe - na granicy ze Słowacją - widać Pasmo Babiej Góry.

 

Kilka słów z historii miasta.

Pierwsze wzmianki o Makowie jako osadzie starostów lanckorońskich pochodzą z 1378 r. Chociaż w 1358 r. znajdujemy najstarszą wzmiankę o istniejącej już rozległej parafii Makowskiej oraz kościele. Najważniejszy ośrodek pielgrzymkowy w Karpatach w Polsce przedrozbiorowej.

Od połowy XIV w. aż do rozbiorów Polski Maków Podhalański występuje jako wieś królewska i znajduje się na terytorium dawnego starostwa lanckorońskiego. Maków i okoliczne osiedla były dobrami królewskimi - stanowiły Makowszczyznę. Pierwotna osada Makowa skupiała się na osiedlu Młyny - Stary Rynek. Na środku starego rynku rosła ponad 400-letnia lipa, lecz spłonęła na początku XXI w. Przy budowie pawilonu handlowo - gastronomicznego Krokus natrafiono na ślady osiedla historycznego i obwarowanie drewniane starego rynku. Na skutek pośpiechu przy budowie, nie przekazano tego zdarzenia władzom miasta, celem przeprowadzenia skrupulatnych badań wykopaliskowych. Przypuszczalnie był to falochron, zabezpieczający centrum osiedla Maków przed wodami rzeki Skawy, która kiedyś płynęła u stóp Makowskiej Góry. Siła wody Skawy przesunęła koryto w obecne położenie natomiast ludzie wzmocnili nowe koryto budując tamę na osiedlu Jazy.

Makowianie od samych początków osady zajmowali się wyrębem drzew z otaczającej Maków puszczy beskidzkiej oraz bednarstwem. Już w XIV w. na potrzeby żupników wielickich zrębnicy z Makowa dostarczali beczki na sól. Tak więc bednarstwo było tradycyjnym rzemiosłem w Makowie. Wiadomo także, że w XVI w. Makowie istniał folwark, który historycy umiejscawiają tam, gdzie obecnie znajduje się stadion sportowy.

Na XVII w. przypada rozbudowa centrum Makowa Podhalańskiego. Budownictwo wkracza również na stoki górskie. Zabudowania stawiano tylko z drzewa, którego było pod dostatkiem w tutejszych lasach. Dachy były kryte gontami. Najazd szwedzki spowodował nie tylko upadek gospodarczy Makowa, ale przyczynił się do całkowitego jego zniszczenia. W 1657 r. król Jan Kazimierz Waza nadaje miastu przywilej wolnego wyrębu drzewa, związany z odbudową po zniszczeniach spowodowanych wojną ze Szwedami.

W 1772 r. wskutek I rozbioru Rzeczypospolitej Maków, jak większość południowej Polski przeszedł w ręce Austriaków.

W 1840 r. dawna wieś królewska stała się miastem. Maków otrzymał swój herb (najstarszy pochodzi z 1873 r.)

W 1844 r. zaczęto budowę huty żelaza Maurycy, lecz ze względu na niską opłacalność została zamknięta w 1863 r. Pod koniec XIX w. Maków został połączony linią kolejową z Krakowem (na pn.) i Chabówką (na pd.).

Podczas I wojny światowej wielu mieszkańców z Makowa i okolic zaciągnęło się do legionów Józefa Piłsudskiego, który osobiście przebywał w Makowie w listopadzie 1914 r. i w 1916 r.

Maków dwukrotnie w swej historii był siedzibą starostwa. W 1914 r. z powodu działań wojennych starostwo nie rozpoczęło urzędowania. Ponownie starostwo powołano już w wolnej Polsce w 1923 r.

Do powiatu makowskiego wchodził okręg sądowy suski z 10 gminami, jordanowski z 16 gminami oraz makowski z 10 gminami. Przed 1929 r. przyłączone zostały gminy Ponice, Chabówka oraz miasto Rabka. Ogółem powiat obejmował 823 km² powierzchni, a zamieszkiwało go 69 000 mieszkańców (1931) - sam Maków odpowiednio 22,03 km² powierzchni i 4111 mieszkańców.

W tym czasie Maków dzięki specyficznemu mikroklimatowi i dogodnym warunkom geograficznym sukcesywnie przekształcał się w duży ośrodek wczasowy dla mniej zamożnych turystów i kuracjuszy. W latach 20. XX w. rozpoczął się okres budowy domów letniskowych, rozwijało się budownictwo miejscowe, a w 1933 r. na stokach Makowskiej Góry wybudowano ośrodek wczasowy dla kolejarzy (obecnie sanatorium przeciwgruźlicze).

Dość pomyślnie rysujące się perspektywy rozwojowe na początku lat 30. XX w. zostały przyhamowane. Złożyły się na to 2 czynniki: likwidacja powiatu makowskiego (pomimo jego bardzo dobrego prosperowania) oraz konsekwencje wielkiego kryzysu ekonomicznego. Ostatecznie rozwój miasta zahamowała II. wojna światowa.

3 września 1939 r. oddziały hitlerowskie zajęły Maków bez napotkania najmniejszego oporu, tym samym rozpoczynając kolejny rozdział w historii miasta. Maków wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa i był miastem granicznym, gdyż na Skawie przebiegała granica z III Rzeszą.

Przez cały okres okupacji w na terenie Makowa (przede wszystkim w lasach) i w okolicy działała partyzantka, której wielu mieszkańców miasta pomagało. Jednak aktywni byli również Niemcy, którzy swoją siedzibę mieli w willi Marysin, gdzie dokonywano przesłuchań i licznych egzekucji. Do największej z nich doszło 25 sierpnia 1942 r. kiedy to rozstrzelano 72 osoby. Makabrycznej zbrodni hitlerowcy dokonali na Osiedlu Zagórze z 4 na 5 kwietnia 1944 r. - pacyfikując, mordując i żywcem paląc 42 osoby.

28 stycznia 1945 r. po blisko tygodniowej walce armia radziecka wraz z oddziałem Walka płk Kalinowskiego wyzwoliła Maków. W walkach o oswobodzenie Makowa poległo blisko 1000 żołnierzy radzieckich.

Po wyzwoleniu miasto powoli podnosiło się z upadku. Dopiero od lat 60. XX w. zaczął się dla miasta okres ponownego rozwoju, choć przemiany ustrojowe na początku lat 90 XX w. ponownie go przyhamowały. Miasto stale rozbudowuje się i jeśli w pełni postawi na rozwój turystyki to ma szanse stać się znaczącym ośrodkiem wczasowo - sanatoryjnym - zwłaszcza że ma ku temu wszelkie warunki.

W 1979 r. obraz Matki Boskiej Makowskiej został ukoronowany przez papieża Jana Pawła II.

25 lipca 2001 r. miasto nawiedziła silna powódź, która zniszczyła centrum miasta, gdzie z brzegów wystąpił przepływający tu Księży Potok. Suma opadów atmosferycznych tego dnia wyniosła aż 190,8 mm.


Nazwa miasta

Do początku XX w. powszechnie funkcjonowała nazwa Maków. Jest to nazwa dzierżawcza, pochodzi prawdopodobnie od imienia chłopa zasadźcy Maka. Popularna etymologia wiążę jednak tę nazwę z rośliną makiem, co znalazło odzwierciedlenie w herbie miasta.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. na obszarze Polski były dwa miasteczka o takiej nazwie (drugie to Maków Mazowiecki). O uporządkowanie nazewnictwa wnioskowała kolej. Zaproponowano kilka określeń, które mogły być drugim członem nazwy: Krakowski, Podgórski, Małopolski i Podhalański. Ostatecznie przyjęta została ta ostatnia wersja, choć z geograficznego i historycznego punktu widzenia jest ona niepoprawna - kraina Podhale zaczyna się kilkadziesiąt kilometrów od miasta. Decyzję tę zaakceptowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 16 października 1930 r.


Turystyka

Spokojne miasteczko, położone w dolinie o specyficznym mikroklimacie, już w latach międzywojennych przyciągnęło wiele osób, które postawiły tutaj swoje wille. Na stoku Makowskiej Góry powstało także sanatorium przeciwgruźlicze. Miasto jest znane ze swoje szkoły krawieckiej, założonej w 1896 r., w której uczy się typowego dla tego obszaru haftu makowskiego. Wyroby lokalnego rękodzieła ludowego są popularnymi pamiątkami z tego regionu.

Będąc w Makowie warto spędzić chwile czasu na zwiedzanie. Zabytki

Kościół klasycystyczny z XIX w.
Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin
Pozostałości huty Maurycy z XIX w.
Domy drewniane z I połowy XIX w.
Budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej
Murowana kapliczka przy ul. 3 Maja, a wzniesiona w 1845 r. przez J. K. Filasa
Kapliczki i pomniki przydrożne

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny niebieski Sucha Beskidzka - Mioduszyna - Maków Podhalański - Grzechynia - dojście do szlaku turystycznego z Suchej Beskidzkiej do Zawoi Dolnej
szlak turystyczny zielony Maków Podhalański - Budzów - Chełm Wschodni - Stronie - Kalwaria Zebrzydowska
szlak turystyczny żółty Maków Podhalański - Stańkowa - Koskowa Góra - Parszywka - Przełęcz Dział - Groń - Pcim

opis szlaków oraz szlaki rowerowe TUTAJ:

Wydarzenia sportowe i kulturalne

Tydzień Kultury Beskidzkiej (TKB) - sierpień
Międzynarodowy Bieg Uliczny po Ziemi Makowskiej - maj
Dni Makowa Podhalańskiego - lipiec
Rajd Podbabiogórskie Miasta
Rajd Krakowski - kwiecień
Rajd Pieszy Koskowa Góra
Terenowy Wyścig Rowerowy - wrzesień
Międzynarodowy Plener Rzeźbiarsko-Malarski w Makowie Podhalańskim

 

 

Inne portale:
Noclegi na Jurze Noclegi na Suwalszczyźnie Noclegi nad morzem Noclegi w Tatrach